Anasayfa
Bloglar
A.AB.C.D.G.H Sınıfı Amplifikatör Nedir.
A.AB.C.D.G.H Sınıfı Amplifikatör Nedir.

A.AB.C.D.G.H Sınıfı Amplifikatör Nedir.

29-11-2020 09:43

Ses sinyali elektriksel ve akustik ortamda pozitif ve negatif yönde salınım gösteren dalgalardan oluşur. Amplifikatörde sinyal yükseltilirken kullanılan yöntem ampliler arasında bir tür sınıflandırmayı gerektirmiştir. Bu sınıflandırma A, B, C, D,… gibi isimlendirmelerle anılır. Her bir tasarım sınıfının kendine has avantaj ve dezavantajları vardır.

Kısaca özetleyecek olursak;

Class A: Bu tür tasarımlarda kaynaktan gelen sinyal yükseltilirken tek bir çıkış elemanı tarafından dalga bütünlüğü korunarak işlenir. Çıkış transistoru veya tüpünün kalitesi ve devre tasarımına bağlı olarak orijinal dalga formu en iyi şekilde korunur ve seste akıcılık ve bütünlük en üst düzeydedir. Girişte sinyal olsun veya olmasın sürekli olarak sabit bir akım çektiklerinden oldukça yüksek bir çalışma ısıları vardır.

Avantajları: Doğal ve yumuşak ses kalitesi. Tüplü cihazlar kadar organik ses sahip olmasına rağmen mümkün olan en düşük distorsiyon düzeyi. Son derece sıcak. Hoparlör seçimi konusunda en kolay müşteri. Çok rahat ve otoriter hoparlör kontrolü. Mükemmele yakın akustik sahne yaratımı.
Dezavantajları: Yüksek çalışma sıcaklığı. Yüksek elektrik tüketimi. Yüksek güçlü tasarımlarda büyük ve ağır cihazlar.

Class B: Class B amplilerde elektriksel verimliliği artırmak amacı ile çıkış transistorları giriş sinyalinin yalnızca pozitif veya negatif yarısını yükseltir. Çiftler halinde sinyalin her bir yarısı birleştirilerek tam ses sinyali çıkışa verilir. Burada her bir transistor sadece kendi çalışma bölgesinde elektrik aldıklarından Class B ampliler Class A cihazlara göre daha az ısınır ve daha verimli çalışırlar. Bu tip amplilerde en büyük sorun pozitif ve negatif sinyal bölgeler arasında geçiş sırasında oluşan senkron bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bozulmadır. Buna crossover distorsiyonu denir. Bu distorsiyon nedeniyle genellikle odyofil tasarımlar yerine endüstriyel uygulamalarda yer bulurlar.

Avantajları: Elektrik tüketimi bakımından yüksek verim. Küçük ve hafif cihaz tasarımlarına elverişlilik. Düşük ısı üretimi.
Dezavantajları: Yüksek distorsiyon. Karmaşık müzik pasajlarında kabul edilemez ses kalitesi.

Class A/B: Temel olarak Class B amplilerin geçişli ve tamamlayıcı çıkış katlarının özel olarak düzenlenerek belirli bir sinyal yüksekliğine kadar Class A biçiminde çalışabilmesini sağlayan ampli topolojisidir. Burada, çıkış transistoru veya tüpünün bias akımı sinyal yokluğunda (Class B’nin aksine) kapanmadan çok düşük bir bias akımıyla canlı tutulacak biçimde ayarlanır ve cihazın crossover distorsiyonundan etkilenmemesi sağlanır. Bu ampli tipi ticari üretimler arasında en yaygın kullanılan tasarımdır.

Avantajları: Yüksek elektriksel verimlilik. Başarılı tasarımlarda yüksek ses kalitesi. Düşük ısı yayımı. Küçük ve hafif cihazlar üretmeye elverişlilik.
Dezavantajları: Class A tasarımlar kadar yüksek ses kalitesine sahip değildir. Dikkatsiz tasarım ve kalitesiz malzeme ile felakete dönüşebilir.

Class C: Giriş sinyalinin yüksekliğiyle orantılı olarak çıkış elemanlarını devreye sokan bir ampli tasarımıdır. Genellikle telekomünikasyon, telsiz ve yalnızca konuşma bandında çalışması için tasarlanmıştir. Hi-fi Yani araçlarda kullanılmaz

Avantajları: Pilli ve taşınabilir iletişim cihazlarında yüksek enerji verimliliği sağlar.
Dezavantajları: Ses kalitesi genel olarak ayarlandığı orta dar bant dışında oldukça düşüktür.

Class D: Giriş sinyalinin kare dalga formunda darbeler üzerine bindirilerek elde edilen yükseltme prensibini kullanan ampli topolojisidir. Kare dalga taşıyıcının yarattığı distorsiyon çıkış aşamasından hemen önce özel bir filtre devresi ile süzülerek temiz sinyal elde edilir. Kare dalga modülasyonunun frekansı ve temizliği ile orantılı olarak başarılı tasarımlar yapılabilmektedir. Gittikçe yaygınlaşan bu ampli tipi aktif subwoofer yüksek güçlü anons gibi geniş bant ses kalitesinin hayati önem taşımadığı yerlerde başarı ile kullanılmaktadır. Son yıllarda geleneksel doğrusal ampli tipleri ile modülasyona dayalı Class D prensibi arasında rekabet gittikçe artarken ses kalite farkı da azalmaktadır.

Avantajları: Oldukça yüksek verimlilik. Çok küçük boyutlardan yüksek güçler alabilme. Son derece serin çalışma. Taşınabilir ve pilli cihazlarda esnek tasarımlara olanak verme. Yeterince yüksek frekanslarda modülasyon yapıldığında oldukça geniş çalışma bandı ve yüksek ses kalitesi.
Dezavantajları: Pek çoklarına göre lineer ampli tasarımlarına göre agresif ve kaba bir ses. Orta seslerde belirgin bir soğukluk. Karmaşık müzik pasajları ve çok katmanlı analog enstrümanlarda yetersiz detay çözümü.

Class G: Bu ampli tasarımı temel olarak Class A/B amplilerin çıkış felsefesi ile kademeli bir besleme devresinin bileşiminden oluşur. A/B tasarımlardaki sabit besleme gerilimi yerine girişteki sinyalin genliğiyle orantılı olarak çıkış elemanlarının ihtiyaç duyabileceği voltaj kademeleri önceden seçilir. Bu şekilde elektriksel olarak daha verimli bir çalışma sağlanmış olur. Bu topoloji daha çok profesyonel seslendirmede kullanılan amplilerde yaygındır.

Avantajları: Çok az elektriksel kayıp. Çok düşük ısı yayımı. Yüksek ses kalitesi. Küçük boyutlu ve hafif tasarımlar.
Dezavantajları: Başarısız tasarımlarda hızla değişen sinyal genliğine ayak uyduramayan voltaj seçimi sonucu sık sık genlik distorsiyonuna girilmesi.

Class H: Class G tasarımlara benzerler ancak burada çıkış elemanlarının besleme voltajı girişteki sinyalle orantılı olarak kademesiz veya çok sayıda kademe ile daha hassas kontrol edilir. Bu tür ampliler genellikle yüksek güçlü ve aşırı pahalı high-end ampliler ile profesyonel tur amplilerinde kullanılır. Birçok versiyonunda klasik analog besleme katı yerine yüksek frekanslı switch mode devreler kullanılır.

Avantajları: Elektriksel olarak bilinen en verimli tasarımlardan biridir. Hafif ve küçük ampliler üretmeye olanak verir.
Dezavantajları: Düşük bütçeli tasarımlarda yüksek THD. Odyofil hedeflere uygun olmayan ses kalitesi.

Tüm Bloglar